بحث و نکته3

سبعة ترد الاشیاء الی اصولها

چیز هایی که کلمات را به اصلشان برمی گردانند

1- اضافة : مثلا اضافه اسم غیر منصرف موجب رد آن به اصلش که قبول تنوین است می شود 

2- تثنیة : مثلا تثنیه أب موجب رد آن به اصلش که اسم ثلاثی است می شود یعنی ابوان و تثنیه فتی موجب رد الف مقصوره به اصلش که یاء است می شود یعنی فتیان

3- تصغیر : مثلا تصغیر خمر موجب ظهور تأنیث آن با تاء می شود یعنی خمیرة

4- ضمیر : مثلا از اسناد سانَی به ضمیر تاء (سانیت) ظاهر می شود که اصل آن یاء است و عمل ضربتم در ضمیر مفعولی هاء موجب رد تم به اصلش که تمو بوده می شود یعنی ضربتموه

5- ضرورة : ضرورت در اسم غیرمنصرف موجب صرف آن می شود مثلا أغلالا

6- جمع تکسیر : مثلا جمع ماء موجب رد همزه به اصلش که هاء است می شود یعنی میاه

7- یاء نسبت : مثلا نسبت صنعاء موجب رد همزه به اصلش که نون است می شود یعنی صنعانی

منابع : الاشباه و النظائر سیوطی و شرح شافیه ابن حاجب و حاشیه صبان و مراح الارواح